Nội dung câu hỏi:
Tháng 5/2021, tôi có ký hợp đồng bán vật liệu xây dựng cho ông X. Tôi đã giao hàng theo thỏa thuận, ông X cũng đã thanh toán được một nửa giá trị đơn hàng. Đúng ra, đến ngày 15/7/2021, ông X phải thanh toán cho tôi số tiền còn thiếu là 150.000.000 đồng. Tuy nhiên, khi đến hạn thì ông X nói đang gặp khó khăn nên xin gia hạn thêm. Do đó, tôi và ông X đã lập giấy xác nhận nợ, đồng thời gia hạn nợ đến ngày 15/10/2021.
Ngày 10/9/2021, biết tin ông X mới bán nhà, tôi đã liên hệ để đòi tiền nhưng ông X từ chối, nói đến hạn sẽ trả. Nay tôi muốn khởi kiện ông X để yêu cầu trả nợ thì có được không hay phải đợi đến ngày 15/10/2021? Mong quý luật sư giải đáp để tôi hiểu rõ vấn đề này, xin cảm ơn!
Luật sư tư vấn:
Trong trường hợp này, bạn mới chỉ có quyền dân sự chứ chưa có quyền khởi kiện. Xin phân tích để bạn hiểu rõ như sau:
Quyền dân sự
Đối với hợp đồng giữa bạn và ông X, bạn đã thực hiện xong nghĩa vụ cung cấp hàng hóa nhưng ông X chưa thực hiện xong nghĩa vụ thanh toán. Do đó, đều hiển nhiên là bạn có quyền yêu cầu ông X phải trả tiền hàng. Đó chính là quyền lợi hay quyền dân sự mà bạn có.
Quyền khởi kiện
Khởi kiện là yêu cầu tòa án bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp (quyền dân sự). Điều 186, Bộ luật tố tụng dân sự (TTDS) 2015 quy định về quyền khởi kiện như sau: “Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án (sau đây gọi chung là người khởi kiện) tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình”.
Để khởi kiện, người khởi kiện phải có đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo. Nội dung đơn khởi kiện phải nêu rõ “quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm” (Điểm g, Khoản 4, Điều 189 Bộ luật TTDS 2015). Những tài liệu, chứng cứ kèm theo là để chứng minh “quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm” (Khoản 5, Điều 189 Bộ luật TTDS 2015).
Như vậy, về nguyên tắc, một người chỉ có quyền khởi kiện khi có thỏa mãn 02 yếu tố:
- Người khởi kiện phải là người có quyền dân sự;
- Quyền dân sự đó bị xâm phạm.
Đối chiếu với trường hợp của bạn, việc gia hạn thêm thời gian trả nợ là tự nguyện thỏa thuận, và khi chưa hết thời hạn thì không thể nói rằng ông X vi phạm cam kết trả nợ. Nói cách khác, khi ông X chưa vi phạm cam kết về thời hạn trả nợ thì quyền lợi của bạn chưa bị xâm phạm và bạn chưa có quyền khởi kiện ông X.
Tóm lại, bạn có quyền dân sự phát sinh từ hợp đồng mua bán vật liệu xây dựng nhưng quyền dân sự này chưa bị xâm phạm nên bạn chưa có quyền khởi kiện ông X. Nếu đến thời hạn thực hiện nghĩa vụ (ngày 15/10/2021) mà ông X vẫn không thanh toán, hoặc thanh toán không đủ thì bạn mới có quyền khởi kiện để yêu cầu tòa án bảo vệ quyền lợi cho mình.
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn dựa trên những thông tin bạn cung cấp. Nếu còn vấn đề chưa rõ, bạn có thể liên hệ qua với chúng tôi qua hotline 0936 368 638 để được giải đáp. Xin cảm ơn!
