Ðiều 22 Bộ luật dân sự 2015 quy định: “Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận của tổ chức giám định”.
Thủ tục yêu cầu tòa án tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự được thực hiện theo hướng dẫn tại Điều 319 Bộ luật tố tụng dân sự. Cụ thể các bước như sau:
1. Chuẩn bị hồ sơ và nộp đơn yêu cầu tại tòa án có thẩm quyền
Người yêu cầu phải chuẩn bị hồ sơ và nộp kèm đơn yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự tại tòa án có thẩm quyền. Thành phần hồ sơ gồm:
– Đơn yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự (Đơn yêu cầu giải quyết việc dân sự theo mẫu số 01 Nghị quyết 04/2018/NQ-HĐTP);
– Bản kết luận của cơ quan chuyên môn có thẩm quyền và các chứng cứ khác để chứng minh người bị yêu cầu bị bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình (Nếu không có kết luận của cơ quan chuyên môn có thẩm quyền, thì có thể yêu cầu Tòa án trưng cầu giám định);
– Tài liệu, chứng cứ chứng minh người yêu cầu là người có quyền yêu cầu;
– Giấy khai sinh, CMND, căn cước công dân, hộ chiếu, hộ khẩu, giấy đăng ký kết hôn, của người bị yêu cầu tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự;
– Tài liệu khác có liên quan.
=> Tòa án có thẩm quyền: Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người bị yêu cầu tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự cư trú.
2. Thụ lý đơn yêu cầu
Trường hợp xét thấy đơn yêu cầu và tài liệu, chứng cứ kèm theo đã đủ điều kiện thụ lý thì Tòa án sẽ thông báo cho người yêu cầu về việc nộp lệ phí yêu cầu giải quyết việc dân sự.
Sau khi người yêu cầu nộp lệ phí, tòa án sẽ tiến hành thụ lý, giải quyết.
3. Chuẩn bị xét đơn yêu cầu
Tòa án sẽ chuẩn bị xét đơn yêu cầu trong thời hạn là 01 tháng, kể từ ngày thụ lý. Trong thời hạn đó, tòa án tiến hành xem xét, giải quyết theo thủ tục tố tụng. Trường hợp xét thấy tài liệu, chứng cứ chưa đủ căn cứ thì Tòa án yêu cầu đương sự bổ sung tài liệu, chứng cứ. Cũng có trường hợp đương sự có yêu cầu hoặc khi xét thấy cần thiết thì Thẩm phán ra quyết định yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, chứng cứ; triệu tập người làm chứng, trưng cầu giám định…
4. Quyết định tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự
Hết thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu (thông thường là sau khi có kết luận giám định), toà sẽ ra quyết định mở phiên họp xét đơn yêu cầu tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự. Tòa án có thể chấp nhận hoặc không chấp nhận đơn yêu cầu. Trường hợp chấp nhận đơn yêu cầu thì tòa án ra quyết định tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự.
Trên đây là thủ tục chung để yêu cầu tòa án tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự. Hy vọng nội dung này sẽ hữu ích cho quý bạn đọc. Nếu còn vấn đề chưa rõ, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua hotline 0936 368 638 để được tư vấn. Xin cảm ơn!
